برنامه معاملاتی یا Trading Plan روشی سیستماتیک برای شناسایی و خرید و فروش است که زمان، اهداف و ریسک پذیری سرمایه گذار را در بر می گیرد. یک برنامه معاملاتی چگونگی یافتن و اجرای معاملات را مشخص می کند. به بیان دیگر طرحی است که شیوۀ عملکرد یک معامله گر را هنگام معامله مورد استفاده او در بازارهای مالی مختلف نشان می دهد. داشتن برنامه برای دستیابی به اهداف و موفقیت در معامله ضروری است. باید دقت کنید که هنگامی که یک برنامه معاملاتی نوشته می شود، قابل ارزیابی مجدد است و می توان همراه با تغییر شرایط بازار تنظیم شود.
کاربرد برنامه معاملاتی
برنامه معاملاتی ابزاری برای تصمیم گیری در زمینۀ فعالیت های معاملاتی شما است؛ چرا که شما به عنوان معامله گر فارکس باید در زمان بسیار کمی برای سرمایه خود تصمیم بگیرید. داشتن یک برنامه معاملاتی مکتوب و مشخص، قدمی مهم در فعالیت های مالی شما به شمار می آید. قبل از معامله نیاز است تصمیمات پیش و پس از معامله را نوشته تا بتوانید تصمیم بگیرید چه چیزی را در چه زمانی و به چه مقداری معامله کنید. وجود یک برنامه منحصر به خودتان ضروری است و نباید کورکورانه به توصیه دیگران گوش دهید؛ بلکه میتوانید از برنامه های دیگران به عنوان راهنما استفاده کنید.
قبل از نوشتن برنامه معاملاتی بهتر است سوالات زیر را از خود بپرسید.
- اهداف کوتاه مدت و بلند مدت معاملاتی شما کدامند؟
- هدف و انگیزۀ شما از یک معامله چیست؟
- سرمایۀ شما در معامله چقدر است؟
- نگرشتان نسبت به ریسک در یک معامله چگونه است؟
- بازارهای مالی که می خواهید در آن معامله را انجام دهید کدامند؟
- ورود و خروج شما در یک معامله به چه صورت است؟
چرا به یک برنامه معاملاتی نیاز دارید؟
اکثر کارشناسان اعلام می کنند تا قبل از اینکه یک برنامه معاملاتی تهیه نکردید، وارد بازارهای مالی مانند بازار فارکس نشوید. به عنوان یک معامله گر، برنامه معاملاتی شما را راهنمایی کامل میکند تا تصمیم های منطقی درهنگام معامله داشته باشید. این برنامه بهتر است به صورت مکتوب باشد؛ چرا که ممکن است تصمیم های شما همگام با احساساتتان هر لحظه تغییر کند.
مزایای داشتن برنامه معاملاتی:
- یک برنامه معاملاتی تجارت را آسانتر از آنچه که بدون آن معامله می کردید، می کند.
- مانند یک نقشه راه برای نحوه تجارت است و هیچ معامله ای نباید بدون یک برنامه کاملاً دقیق انجام شود.
- با داشتن یک برنامه دقیق از قبل از سود و زیان معامله خود آگاه هستید و میتوانید احساسات و عواطف بازار را شناخته (تحلیل سنتیمنتال) و احساسات خود را کنترل کنید.
- همۀ برنامه ریزی ها از پیش انجام شده اند و باعث معامله آسان تر می شود.
- با پایبندی منظم به برنامه خود، از شکست در معاملات جلوگیری کنید.
- در صورت دنبال کردن یک برنامه معاملاتی، به محدود کردن اشتباهات معاملاتی و به حداقل رساندن ضررها کمک کنید.
چگونه یک برنامه معاملاتی تنظیم کنیم؟
هیچ کدام از برنامه های معاملاتی شبیه یکدیگر نیستند، زیرا هیچ دو معامله گری استراتژی یکسانی ندارند. گام هایی برای ایجاد یک برنامه معاملاتی:
-
ارزیابی مهارت
اولین سوالی که باید بپرسید این است که آیا آماده معامله هستید؟ آیا سیگنال های خود را بدون تردید دنبال می کنید؟
خرید و فروش در بازارهای مالی مانند نبرد و جنگ است. جزئیات برنامه معاملاتی شما توسط بازار مالی که برای انجام معاملات خود در نظر دارید تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. دلیل آن واضح است که برنامه معاملاتی در بازارهای مالی متفاوت است. ابتدا دانش و مهارت خود را در زمینه های مختلف ارزیابی کنید و تا حد امکان دربارۀ چیزهایی که می خواهید معامله کنید، اطلاعات کسب نمایید. سپس تمامی اطلاعات مانند نوسانات بازار، زمان بسته و باز شدن بازار و میزان سود در در هر حرکت قیمت را در نظر داشته باشید. داشتن مهارت و دانش تحلیل تکنیکال به شما در شناسایی موقعیت های بازار و پیش بینی روند قیمت کمک زیادی می کند.
-
تعیین نسبت سود به ریسک
اینکه بخواهید در معامله ریسک کنید به سبک معاملاتی و ریسک پذیری شما بستگی دارد. میزان ریسک در هر فرد می تواند متفاوت باشد. بهتر است پیش از اینکه معامله را آغاز کنید، برای معاملات خود به صورت تکی و در مجموع آمادۀ پذیرش چه سطحی از ریسک در معامله می باشید. تعیین محدودۀ ریسک بسیار پراهمیت است. بقا و احتیاط در معامله، بهتر از شکست است و باید اولین هدف شما به عنوان یک معامله گر تازه کار باشد.
ممکن است به دست آوردن سود وسوسه انگیز باشد، اما اگر برنامه های معاملاتی مشخصی را ایجاد نکنید و به اندازه کافی نظم و انضباط نداشته باشید که به طور مداوم آنها را دنبال کنید، در کسب درآمد به عنوان یک معامله گر با مشکل مواجه خواهید شد. این را در نظر بگیرید که ریسک خود را میتوانید با حد ضررها کنترل نمایید.برای این کار حتما باید نسبت ریسک به ریوارد مناسبی برای خود تنظیم کنید.
-
اهداف مشخص داشته باشید.
قبل از ورود به معامله، اهداف های خود را مانند سود واقعی و نسبت ریسک را تعیین کنید. بسیاری از معامله گران معامله را انجام نمی دهند مگر سود موجود حداقل سه برابر بیشتر از ریسک باشد. اهداف سود روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه خود را مشخص کنید و مرتباً آن را ارزیابی نمایید. همچنین مشخص کنید چه نوع معامله گری هستید.
از هر برنامه معاملاتی و سیستمی که استفاده می کنید، سطوح حمایت و مقاومت اصلی و جزئی را روی نمودارهای فارکس علامت بزنید، اعلانهایی را برای سیگنال های ورود و خروج تنظیم کنید. سپس مطمئن شوید که همه سیگنال ها را می توان به راحتی با یک سیگنال واضح مشاهده یا شناسایی کرد.
-
قوانین ورود و خروج را تنظیم کنید.
بیشتر معامله گران این اشتباه را مرتکب می‌شوند که بیشتر تلاش خود را بر روی جستجوی سیگنال‌های خرید متمرکز می‌کنند، اما توجه کمی به زمان و مکان خروج دارند. واضح است بسیاری از معامله گران در صورت کاهش قیمت نمی توانند بفروشند زیرا نمی خواهند ضرر کنند. یاد بگیرید که زیان را بپذیرید، وگرنه به عنوان یک معامله گر موفق نخواهید شد. معامله گران حرفه‌ای بیش از آنکه برنده شوند، معاملات را از دست می‌دهند، اما با مدیریت سرمایه و محدود کردن ضرر، همچنان از معاملات سود می‌برند. قبل از اینکه وارد یک معامله شوید، باید خروجی ها و حد ضرر را بدانید.
حداقل دو خروج برای هر معامله وجود دارد. اول، اگر معامله بر ضرر شما انجام شود، حد ضرر شما چیست؟ دوم، هر معامله باید یک حد سود را داشته باشد. هنگامی که به آنجا رسیدید، بخشی از ارزهای خود را بفروشید و در صورت تمایل می توانید حد ضرر خود را در بقیه موقعیت خود به نقطه سربه سر منتقل کنید. باید به این توجه کرد که خروج ها بسیار مهمتر از ورودی ها هستند. با این حال، تشخیص حد سود و ضرر هر دو به یک اندازه در موفقیت ترید اهمیت دارد.
دفترچه ترید، محلی برای گزارشاتی است که میتوانید از آن برای ثبت تریدهای خود استفاده کنید. تریدرها از دفترچه ترید برای بازتاب تریدهای قبلی استفاده می‌کنند تا بتوانند خود را ارزیابی کنند و شما نیز باید اینکار را بکنید! می توانید از این دفترچه‌ها برای ارزیابی اینکه کجا میتوانید تریدهای خود را بهبود ببخشید، استفاده کنید. این کار، شکل مفیدی از نگهداری سوابق و رکوردها است.
چرا دفترچه‌های معامله‌گیری مفید هستند؟
دلایل اصلی برای داشتن یک دفترچه ترید عبارتند از:
- این دفترچه‌ها به شما کمک می‌کنند تا نقاط ضعف و قوت سبک و استایل خود را شناسایی کنید.
- داشتن دفترچه، به منسجم‌تر شدن تریدهای شما کمک میکند.
- این دفترچه‌ها، شما را پاسخگو به اعمال خودتان نگه می‌دارد.
- این دفترچه‌ها، به شما کمک می‌کنند بهترین استراتژی ترید را انتخاب کنید.
نگه داشتن یک دفترچه ترید، یک راه ساده و در عین حال بسیار مؤثر برای بهبود برنامه معاملاتی است. برنامه معاملاتی مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌هایی است که شما از آنها پیروی خواهید کرد که شامل استراتژی، مدیریت ریسک و روان‌شناسی تریدر می‌شود.
چگونه یک دفترچه ترید بسازیم؟
ایجاد یک دفترچه ترید ساده است و میتوانید یک دفترچه مخصوص برای اهداف و سبک معاملاتی خاص خود تنظیم کنید. مراحل زیر، شما را به طور خلاصه راهنمایی می‌کنند که در زیر به طور کامل توضیح داده شده‌اند:
- از بین کتاب یا اسپردشیت (spreadsheet)، یکی را انتخاب بکنید. توصیه ما اسپردشیت است.
- مشخص کنید که چه اطلاعاتی را می‌خواهید ثبت کنید. (داده‌های ترید، نوع دارایی‌ها، اندازه و سایز پوزیشن و غیره)
- تریدهای خود را مستقیماً پس از کارگذاری استاپ‌لاس یا تیک‌پرافیت (حد سود و حد ضرر) ثبت کنید.
- پس از یک دوره معین (روزانه / ماهانه / هفتگی)، داده‌ها را جمع‌آوری کنید و تریدها را مورد بررسی قرار دهید.
قدم اول: یک کتاب یا اسپردشیت انتخاب بکنید
به دلیل داشتن کارکردهای تحلیلی تعبیه‌شده، استفاده از اسپردشیت را توصیه می‌کنیم.
همانطور که در مرحله چهار توضیح دادیم، این کار میتواند به شما کمک کند تا در مورد تریدهای خود بهتر و اصولی‌تر فکر کنید.
قدم دوم: مشخص کنید که چه اطلاعاتی را می‌خواهید ثبت کنید
قالب استاندارد یک دفترچه ترید شامل این معیارها است:
| جفت‌ارز | سایز (اندازه) | لانگ/شرت | تاریخ | درصد اطمینان به ترید | استراتژی استفاده‌شده | مقدار عددی | موفقیت یا شکست؟ |
| USD/JPY | 1 لات | لانگ | 30ژانویه 2019 | بالا | فاندامنتال | 100 | موفقیت |
این قالب استاندارد و نمونه یک دفترچه ترید است. این میتواند به شما کمک کند تا به تریدهای خود فکر کنید، اما با چند معیار اضافی می‌توانیم دفترچه را به گونه‌ای ارتقا دهیم که اطلاعات بسیار مفیدتری ارائه دهد.
معیارهای مفیدی که میتوانید اضافه کنید، عبارتند از:
دلیل ترید: دلیل آن میتواند به تحلیل تکنیکال یا فاندامنتال برگردد (یا هردو). هنگامی که چندین ترید انجام دادید، میتوانید در مورد این اطلاعات فکر کنید تا ببینید آیا دلایل شما برای ترید نتایج ملموس دارد یا خیر. این همچنین به شما کمک میکند تا تعیین کنید کدام استراتژی برای شما بهتر جواب می‌دهد (تکنیکال یا فاندامنتال).
درصد اطمینان به ترید: اطمینان عبارت است از احساسی که به ترید دارید. اگر ترید را بر اساس یک الگوی تکنیکال انجام می‌دهید و اگر این الگو با دستورالعمل‌های ما بخواند، می‌توانیم اطمینان را به صورت بالا ثبت کنیم. با این حال، اگر الگو یا داستان فاندامنتالی که پشت آن است واقعاً تمیز نباشد، بسته به عواملی که ترید را پایه‌گذاری کرده‌اند، ممکن است اطمینان را«متوسط» یا «کم» مشخص بکنیم. با ثبت درجه اطمینان، میتوانید میزان تریدهای موفقی که با هر رتبه اطمینان داشته‌اید را محاسبه کنید. این میتواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که آیا باید فقط زمان‌هایی ترید کنید که خیلی مطمئن شده باشید یا خیر.
سایر: شما میتوانید هر آنچه را که ضروری می‌شمارید، در دفترچه ترید ثبت کنید. برخی احساساتی که حین ثبت ترید دارند را یادداشت می‌کنند. هر چیزی که فکر می‌کنید مفید است را یادداشت کنید.
قدم سوم: تریدها را سریعا بعد از ثبت کردن یادداشت کنید
عادت کنید که جزئیات ترید را مستقیماً پس از انجام ترید ثبت کنید، در حالی که داغِ داغ هستند. به این ترتیب شما مجبور نخواهید بود به خاطر بیاورید که دلایل شما برای انجام ترید چه بوده است. حتما اینکار را پس از تعیین استاپ‌لاس و تیک‌پرافت انجام دهید.
قدم چهارم: داده‌ها را جمع کنید و در آن تعمق داشته باشید
پس از مدت زمان مشخصی، ترجیحاً چند ماه، میتوانید داده‌ها را در دفترچه ترید خود جمع‌آوری کنید.
اگر معیار درجه اطمینان را در دفترچه ترید خود دارید، تعداد معاملات موفقیت‌آمیز انجام‌شده در زمانی که میزان اطمینان شما بالا، متوسط و پایین بود را محاسبه کنید. هنگامی که این داده‌ها را در اختیار داشته باشید، میتوانید تصمیم بگیرید که آیا ارزش این را دارد که با اطمینان پایین هم ترید بکنید یا خیر.
به عنوان مثال، اگر در 10 ترید اطمینان بالایی داشته باشید و 8 مورد از آنها معاملات موفقی بوده باشند (تیک‌پرافت‌ها فعال شده باشند)، نشان می‌دهد که شما 80 درصد نرخ موفقیت داشته‌اید. اگر اطمینان شما در 10 ترید کم بوده است و فقط دو ترید موفق داشته‌اید، نرخ موفقیت شما 20 درصد است. در این صورت میتوانید تصمیم بگیرید که آیا ارزش دارد با اطمینان پایین ترید کنید یا خیر.
شما میتوانید این کار را با انواع مختلف معیارها نیز امتحان کنید تا بتوانید ترید خود را بهبود ببخشید و موثرتر عمل کنید.
قالب دفترچه ترید
در اینجا نمونه‌ای از قالب دفترچه ترید را مشاهده می‌کنیم که یکی از معیارهای آن نوع استراتژی استفاده‌شده می‌باشد.
پس از فکر کردن درباره معیارهای مختلف، میتوانید آنها را در دفترچه خود بگنجانید؛ جدول بالا نشان می‌دهد که چگونه میتوانید همه این اطلاعات را در یک اسپردشیت سازماندهی کنید.
نکات کلیدی
- برنامه معاملاتی باید منحصر به خودتان باشد.
- یک برنامه معاملاتی قابلیت ارزیابی مجدد را دارد و می تواند با تغییر شرایط بازار تغییر کند.
- یک برنامه معاملاتی اهداف شخصی معامله گر را در نظر می گیرد.
- دانستن زمان خروج از معامله به همان اندازه مهم است که بدانید چه زمانی باید وارد آن معامله در بازارهای مالی شوید.
- قیمت های توقف ضرر و نقاط سوددهی باید به برنامه معاملاتی اضافه شوند تا نقاط خروجی برای هر معامله مشخص شود.
- برنامه معاملاتی شخصی خود را بنویسید و در همه جا داشته باشید و همانطور که از بازار یاد می گیرید آن را به روز کنید.
- آشنایی به اصول معاملاتی فارکس تا حد زیادی به تدوین یک برنامه معاملاتی خوب کمک می کند.
تفاوت سیستم معاملاتی و استراتژی معاملاتی
در یک سیستم معاملاتی نحوه ورود و خروج از معاملات را برایتان توضیح می دهد.
یک سیستم معاملاتی بخشی از برنامه معاملاتی شما است؛ اما تنها یکی از چندین بخش مهم است، یعنی تجزیه و تحلیل، اجرا، مدیریت ریسک و… . سیستم معاملاملاتی به گونه ای است که اغلب تریدرها سرچ می کنند در چه زمانی سهامی را بخرند یا آن را بفروشند. از آنجایی که شرایط بازار همیشه در حال تغییر می باشد، یک معامله گر خوب معمولاً دو یا چند سیستم معاملاتی را در برنامه معاملاتی خود دارد. در سیستم معاملاتی باید دو نکته را در نظر بگیرید. اول، روند کلی بازار به چه صورت است؟ دوم، در چه زمانی وارد بازار شویم؟
در استراتژی های معاملاتی فارکس، ساز و کارهایی که مورد آزمون قرار گرفته اند، می باشد. استراتژی مانند یک دفترچه راهنمای معاملاتی است و که به طور کامل ویژگی های ورود یا خروج را به معامله گر نشان می دهد.
جمع بندی
همه ما در موقعیت‌های مختلف زندگی قرار داریم و دیدگاه‌مان دربارۀ بازار، فرآیندهای فکری، سطوح تحمل ریسک و تجربیات بازار متفاوت است. برنامه معاملاتی شخصی خود را داشته باشید و همانطور که از بازار یاد می گیرید آن را دائماً به روز نگهدارید. در انجام معاملات نظم و انضباط کافی داشته باشید و اشتباهات خود را تا جایی که میتوانید محدود کنید.
از مهم‌ترین عوامل برای ترید موفق، داشتن برنامه معاملاتی منظم و مناسب است. برنامه معاملاتی ابزاری جامع است که تریدر را برای انجام یک معامله سودده به خوبی راهنمایی میکند.
در برنامه معاملاتی عوامل مختلفی از جمله انگیزه معامله گر از ورود به یک معامله، مقدار زمان موردنیاز برای اختصاص به معامله، هدف تریدر از معامله، نسبت سود به ریسک، سرمایه‌ی موردنیاز برای معامله، دانش و مهارت تریدر در بازار، انتخاب یک بروکر فارکس قابل اعتماد و نهایتا ثبت اطلاعات می توان اشاره کرد که یک برنامه معاملاتی خوب باید آنها را دربرگیرد. از این گذشته، اگر در برنامه ریزی شکست خورده اید، پس قبلاً برای شکست برنامه ریزی کرده اید. هنگامی که بحث پول می شود، احساسات شما میتواند شما را از بین ببرد و باعث شود تصمیمات غیر منطقی بگیرید درحالی که نمی خواهید این اتفاق بیافتد. بهترین راه برای جلوگیری از وقوع این احتمال، این است که با داشتن یک برنامه برای هر اقدامی در معامله، ضرر را به حداقل برسانیم. با یک برنامه معاملاتی مناسب، هر اقدامی مشخص می شود، به طوری نیازی به تصمیم گیری عجولانه ندارید. فقط کافی است به برنامه معاملاتی خود پایبند باشید.