روان شناسی بازار سهام به توانایی در شناسایی و مدیریت احساسات و رفتارهایی اشاره دارد که ممکن است در حین ترید ایجاد شود. در حالی که بازار سهام یک شاخص آینده‌نگر برای انتظارات پیرامون عملکرد سود شرکت‌ها است، اغلب تحت‌تأثیر عواملی قرار می‌گیرد که بر روان شناسی معاملات در سطح فردی و جمعی تأثیر می‌گذارد.
عواملی همچون:
- حالت و وضعیت روحی و درونی سرمایه‌گذار
- سنتیمنت بازار
- احساساتی همچون ترس یا طمع
هدف این مقاله توضیح اهمیت روان شناسی ترید در بازار سهام و ارائه دانش و نکات اضافی در مورد نحوه مدیریت آن است.
اهمیت روان شناسی هنگام ترید در بازار بورس
اهمیت روان شناسی در بازار سهام اغلب دست کم گرفته می‌شود، اما می‌تواند برای یک تریدر بسیار مفید باشد که بتواند این عوامل روان شناسی را شناسایی و مدیریت کند. اگر بخواهیم در سطح شخصی بررسی کنیم، تصمیمات غیرمنطقی سرمایه‌گذاری اغلب توسط احساساتی مانند ترس، طمع و ترس از دست دادن فرصت (FOMO/فومو) هدایت می‌شوند. با این حال، روانشناسی جمعی نیز عامل مهمی در نوسانات بزرگ بازار است که می‌تواند احساسات را تحریک کند و منجر به ترید مبتنی بر ترس شود.
مثالی از این مورد را می‌توان در پاندامیک جهانی دنبال گشت. با افزایش ترس، اغلب شاهد نوساناتی در بازار سهام خواهیم بود. افزایش نوسانات معمولاً با یکی از دو احساس ترس یا فومو (FOMO) همراه است.
به نظر می‌رسد بدبینی نسبت به خوش‌بینی تأثیر بیشتری بر نوسانات می‌گذارد. افزایش ترس اغلب منجر به “فروش از سر ترس” می‌شود که در آن تریدرها برای جلوگیری از ضرر بیشتر به خروج از ترید تمایل پیدا می‌کنند.
معیار خوبی از نوسانات را می‌توان در سنتیمنت بازار مشاهده کرد؛ این ابزاری هست که برای سنجش درک سرمایه‌گذاران از بازار در یک زمان معین استفاده می‌شود. وقتی تریدرها بازار را نزولی می‌بینند، تعداد فروشندگان بیشتر از خریداران در بازار خواهد بود که به این معنی است که روان شناسی جمعی منفی است.
واضح‌ترین راه برای تعیین روان شناسی جمعی برای بازار سهام، از طریق شاخص‌ها است. شاخص سهام، مجموعه‌ای از سهام‌های متعدد را در یک کشور یا بازار خاصی پیگیری می‌کند. شاخص‌های عمده سهام برای مقایسه بازدهی دارایی‌های مختلف و بررسی اقتصاد کلی از طریق مرور عملکرد کلی شاخص استفاده می‌شوند.
هنگامی که یک ترید روان شناسی را در سطح شخصی و جمعی درک می‌کند، در مرحله باید بتواند این توانایی را به دست آورد که این احساسات را کنترل کند. اگرچه باید برخی از احساسات را پذیرفت، اما تأثیرات منفی روان شناسی عموماً تأثیر بیشتری بر تصمیمات سرمایه‌گذار نسبت به روانشناسی مثبت دارد.
احساساتی مانند ترس و طمع می‌تواند با وادار کردن تریدرها به رفتار بدون برنامه‌ریزی قبلی، اثرات منفی به همراه داشته باشد. نمونه ای از تریدهای مبتنی بر ترس را می‌توان زمانی مشاهده کرد که تریدر یک پوزیشن را پیش از موعد می‌بندد. هنگامی که تریدرها برای مدت‌های طولانی پوزیشن‌های خود را هولد می‌کنند، ترس ممکن است به حرص و طمع تبدیل شود.
برای بهره‌مندی از روان شناسی بازار سهام، یک تریدر باید عوامل روان شناختی مثبت را در حالی که سعی در مدیریت جنبه‌های منفی آن دارد، بپذیرد.
5 راه برای مدیریت روان شناسی هنگام ترید سهام
-
توسعه و ساخت برنامه معاملاتی
یک برنامه معاملاتی توسط تریدرها به عنوان یک راهنما در طول فرآیند ترید استفاده می‌شود. مجموعه قوانینی است که شرایطی را که باید قبل از شروع ترید رعایت شود، بازارهایی که باید ترید شوند و زمان خروج از تریدها را مشخص می‌کند. هدف از برنامه معاملاتی این است که اطمینان حاصل شود که تریدر پاسخگو/مسئولیت‌پذیر باقی می‌ماند و به برنامه پایبند است.
-
یک چک‌لیست ایجاد کنید
داشتن برنامه معاملاتی یک بحث است، اما زمانی که معاملات بر خلاف میل شما پیش می‌رود، پایبندی به آن داستان کاملاً متفاوتی است. داشتن یک چک‌لیست مختصر تضمین می‌کند که تریدر قوانین مندرج در برنامه معاملاتی را در طول پروسه ترید اعمال می‌کند.
-
یک دفترچه برای خود داشته باشید
به عنوان یک تریدر، مهم است که پیشرفت خود را ارزیابی کنید و زمینه‌هایی را برای بهبود شناسایی کنید. داشتن یک دفترچه روشی عالی برای انجام این کار است زیرا به تریدر اجازه می‌دهد تا همه تریدها را پیگیری کند و ارزیابی داشته باشد که چه چیزی کارآمد است و چه چیزی انجام نشده است. گاهی اوقات، یک دفترچه ترید ترک‌هایی را در یک برنامه معاملاتی یا استراتژی شناسایی می‌کند که ممکن است نیاز به رفع آن‌ها داشته باشد.
-
انتظارات واقع‌بینانه تعیین کنید و در خود اطمینان ایجاد کنید
ایجاد اعتمادبه‌نفس می‌تواند دشوار باشد، به خصوص در مراحل ابتدایی که یک استراتژی هنوز در حال آزمایش است. داشتن اعتمادبه‌نفس حیاتی است زیرا احتمال بیشتری دارد که یک تریدر مطمئن ریسک‌های حساب‌شده و نتیجه آن ریسک‌ها را بپذیرد. این به این دلیل است که یک تریدر مطمئن معمولاً کسی است که از روان شناسی معاملاتی خود آگاه است و فرآیندهایی را برای مدیریت این عوامل از قبل در نظر گرفته است. یکی از راه‌های ممکن برای ایجاد اعتمادبه‌نفس در معاملات در حین یادگیری در مورد روانشناسی ترید، ترید کردن در یک حساب آزمایشی (دمو) است. هدف این است که انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید و با حساب دمو به گونه‌ای رفتار کنید که انگار با پول واقعی در حال ترید هستید.
-
مدیریت ریسک را تمرین کنید
مدیریت ریسک چیزی است که یک تریدر نمی‌تواند و نباید نادیده بگیرد. تعیین نسبت ریسک به پاداش، ترید کردن با استاپ‌لاس و ترید در سایزهای معقول، عناصری ضروری در یک استراتژی مدیریت ریسک خوب هستند.
سوالات متداول
آیا روان شناسی ترید فقط در بازار سهام کاربرد دارد؟
روان شناسی ترید برای همه بازارها و دارایی‌های مالی اعمال می‌شود. صرف نظر از دارایی‌ای که ترید می‌شود، احساسات همیشه نقش مهمی را ایفا می‌کنند، به همین دلیل بسیار مهم است که باید اقداماتی انجام دهید تا شما را صرف نظر از احساسات، روی اهداف متمرکز کند.