معامله‌گران موفق فقط درصورتی وارد یک پوزیشن معاملاتی می‌شوند که بدانند دقیقاً چه زمانی باید از آن خارج شوند؛ فرقی هم نمی‌کند معامله سودده باشد یا نباشد. این معامله‌گران برای تعیین زمان خروج از نسبت سود به زیان (ریسک به ریوارد) استفاده می‌کنند. نسبت ریسک به ریوارد یکی از مهم‌ترین مفاهیم مدیریت ریسک در فارکس محسوب می‌شود. زمانی که صحبت از اندازه پوزیشن می‌شود، استفاده از نسبت ریسک به ریوارد اهمیت زیادی پیدا می‌کند. زیرا یکی از ابزارهای استراتژیک و معقول بوده و درست در مقابل یک ابزار واکنشی و غیر منطقی قرار می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم به طور جامع به نسبت سود و زیان و نحوه محاسبه آن در معاملات فارکس بپردازیم.
ریسک چیست؟
در بازارهای مالی به رویدادهای ناگهانی و غیر منتظر که منجر به تغییر ارزش دارایی‌ها شده، ریسک گفته می‌شود. ریسک‌ها به دو دسته واقعی و سوداگرانه تقسیم می‌شوند. ریسک واقعی به ریسک فیزیکی گفته می‌شود که انسان در طول زندگی خود سعی می‌کند از آن پرهیز کند. مثل بیماری، تصادف یا هر عامل خطرناک دیگری که زندگی انسان را به خطر می‌اندازد. اما ریسک سوداگرانه در موقعیت‌های اقتصادی کاربرد دارد و ممکن است نتیجه آن سود یا زیان باشد. هنگامی که درباره ریسک در معاملات صحبت می‌کنیم، منظور ریسک سوداگرانه است.
پاداش یا ریوارد چیست؟
به سود به‌دست آمده از هر معامله یا هر نوع سرمایه‌گذاری پاداش یا ریوارد گفته می‌شود. سود همان چیزی است که هر فرد فروشنده‌ای در ازای فروش کالا یا خدمات خود، آن را به دست می‌آورد.
نسبت ریسک به ریوارد چیست؟
نسبت ریسک به ریوارد قسمت مهمی از یک معامله موفقیت‌آمیز محسوب می‌شود و تعیین می‌کند که شما به عنوان یک معامله‌گر تا چه اندازه مایل به پذیرش ریسک هستید و چه میزان سود یا ریوارد بالقوه برای توجیه آن ریسک نیاز دارید. به زبان ساده‌تر این‌طور می‌توان گفت که در ازای هر یک دلاری که در یک پوزیشن به خطر می‌اندازید، چه میزان پاداش دریافت می‌کنید. این مثال را به طور دقیق‌تر می‌توانیم شرح دهیم:
فرض کنید به عنوان یک معامله‌گر بلند مدت بر روی جفت ارز AUD/USD، 1000 دلار معامله کرده‌اید. شما حد ضرر فارکس این معامله را 50 پیپ زیر قیمت فعلی و سود را 100 پیپ بالاتر از قیمت فعلی تعیین کرده‌اید؛ بنابراین نسبت سود به زیان این معامله 1:2 است. گر این معامله، موفقیت‌آمیز پیش برود، معامله‌گر فقط نصف سود خود را از دست می‌دهد.
چرا باید نسبت ریسک به ریوارد را بررسی کنیم؟
برای اینکه بدانید در یک معامله موفق هستید یا خیر باید هنگام نظارت بر روی استراتژی معاملاتی خود بر روی چند نقطه داده تمرکز کنید:
• چند درصد از معاملات شما نسبت به معاملاتی که به حد ضرر می‌رسند، موفقیت‌آمیز هستند؟
• اندازه نسبی پوزیشن در آن معاملات چقدر است؟
• بازدهی کلی آن معاملات چقدر است؟
اگر پس از بررسی این موارد، متوجه شدید که از یک استراتژی تحلیل تکنیکال یا بنیادی صحیح برخوردار هستید و در 60 الی 70 درصد موافق عملکرد مناسبی دارید، می‌توانید ریسک بیشتری انجام دهید و سوددهی بیشتری داشته باشید.
یکی از استراتژی‌هایی که در 50 درصد مواقع منجر به معاملات برنده می‌شود، نسبت ریسک به ریوارد 1:0 است.
چگونه نسبت ریسک به ریوارد را محاسبه می‌کنیم؟
محاسبه ریسک به ریوارد فرمول ساده‌ای دارد و فقط کافی است سود یا پاداش خود را تقسیم بر قیمت حداکثر ریسک خود کنید. برای به دست آوردن میزان ریسک باید سود خالص بر قیمت حداکثر معامله تقسیم شود. در تعیین نسبت ریسک به ریوارد می‌توان از روش زیر استفاده کرد.
در این روش همان‌طور که گفتیم باید مقدار ریسک بر میزان پاداش تقسیم شود. اگر نسبت به‌دست آمده از 50 درصد کمتر باشد، برای خرید گزینه بهتری خواهد بود. فرمول محاسبه آن به شکل زیر است:
حد ضرر – قیمت سهم = ریسک
قیمت سهم – حد سود = ریوارد
مثال:
فرض کنیم معامله‌گری به نام ایمان از شرکت X ، 100 سهم با قیمت 20 دلار خریداری می‌کند و برای اینکه مطمئن شود میزان ضرر از 500 دلار بیشتر نمی‌شود، یک حد ضرر با قیمت 15 دلار تعیین می‌کند. ایمان پیش‌بینی می‌کند که در چند ماه آینده این سهم 30 دلار خواهد رسید. در چنین شرایطی او ترجیح می‌دهد که به ازای هر سهم 5 دلار ریسک کند تا پس از بسته شدن پوزیشن، به ازای هر سهم 10 دلار به دست آورد. پس در این معامله، ایمان دو برابر ریسک کرده و می‌توان گفت میزان ریسک به ریوارد 1:2 است.
نسبت ریسک به ریوارد در معاملات تکنیکال
معامله‌گرانی که بر الگوها و نمودارهای قیمتی نظارت دارند، می‌توانند بر اساس تحلیل‌های خود سود برداشتی و حد ضرر خود را تعیین کنند. به عنوان مثال شما در نمودار فارکس AUD/USD الگوی سر و شانه (head and shoulders) را مشاهده کرده‌اید و بر این مبنا تمایل دارید سود خود را زیر خط گردن و حد ضرر را در بالای جدول تعیین کنید. اگر هنگام رسیدن به شانه دوم متوجه شوید که الگو بهم ریخته، حد ضرر فعال می‌شود.
نسبت ریسک به ریوارد را در معاملات خود لحاظ کنید
در حالت عادی، هر معامله‌گری هنگام معامله به نسبت سود به زیان هر پوزیشن فکر می‌کند و تقریباً بخش جداناپذیر هر معامله محسوب می‌شود. برخی از ابزارهای نموداری در نرم افزاری این امکان را به معامله‌گران می‌دهند که بر روی نمودار قیمت، یک نوار ریسک به ریوارد قرار دهند. با استفاده از این موارد می‌توانید سطح ریسک به ریوارد را برای هر پوزیشن تنظیم کنید.
معامله‌گرانی که به‌تازگی قصد ورود به بازار فارکس را دارند، باید بدانند که ضرر و زیان بخشی طبیعی معامله است. زمانی که همیشه برای انجام معاملات خود از نسبت ریسک به ریوارد استفاده می‌کنید، ممکن است به طور ناخودآگاه این باور در ذهن شما کل بگیرد که هدف رسیدن به یک نرخ موفقیت خاص است و نیازی نیست هر بار برای داشتن یک استراتژی فارکس سودمند، عملکرد مناسبی داشته باشید؛ بنابراین همیشه به یاد داشته باشید که زیان و ضرربخشی از معاملات شماست و نباید از آن اجتناب کرد.
توصیه‌های کاربردی هنگام استفاده از نسبت ریسک به ریوارد در معاملات
اگر به تازگی با مفهوم نسبت ریسک به ریوارد آشنا شده‌اید، توجه به توصیه‌های زیر خالی از لطف نخواهد بود.
• برای شروع می‌توانید همه معاملات خود را با نسبت 1:2 (0.5 درصد) شروع کنید. به یاد داشته باشید که همه استراتژی‌ها به این نسبت نیاز ندارند.
• همیشه نرخ موفقیت (hit rate) خود را نظارت کنید و مطمئن شوید که از سطوح مورد نیاز برای سودآوری برخوردار هستید.
• زمانی که به‌خوبی با نسبت ریسک به ریوارد آشنا شدید، پوزیشن خود را تغییر دهید تا ببینید چگونه می‌تواند بر روی نسبت و سودآوری شما تأثیر بگذارد.
• نسبت ریسک به ریوارد ابزاری برای مدیریت ریسک در نظر گرفته می‌شود و اجازه نمی‌دهد از استراتژی‌های مخرب استفاده کنید.
چطور بهترین نسبت ریسک به ریوارد را در فارکس پیدا کنیم؟
به طور کلی، معامله‌گران از باز کردن معاملاتی که دارای 1 ریسک و نسبت پاداش کمتر از 1 هستند، اجتناب می‌کنند. معمولاً معامله‌گران فارکس معاملاتی با نسبت ریسک به پاداش 1:2، 1:3 یا بالاتر انجام می‌دهند. با این حال، حتی زمانی که نسبت ریسک به پاداش شما فقط 1:1 باشد، باز هم می‌توانید درآمد کسب کنید. با این حال معامله‌گران حرفه‌ای بر اساس نوع تحلیل خود و سطح تجربه معاملاتی‌شان نسبت ریسک به ریوارد را مشخص می‌کنند و نمی‌توان به طور دقیق بهترین نسبت را برای همه تعیین کرد.
رابطه بین نسبت ریسک به ریوارد و استراتژي‌های مختلف
هر استراتژی معاملاتی نیاز به نسبت ریسک به ریوارد متفاوتی دارد. بعضی از استراتژي‌ها، مانند استراتژی پیروی از روند، نیاز به صحیح بودن زمان و نسبت ریسک به پاداش بالا هستند. این نوع استراتژی‌ها با در نظر گرفتن برگشت ناگهانی، معمولاً دارای حد ضرر محدودی هستند. از طرفی دیگر استراتژی‌های معکوس، چه بر اساس ایندیکاتورهایی مانند شاخص قدرت نسبی باشد یا بر اساس الگوهای کندالی، در هر صورت میزان موفقیت کمتری دارند؛ بنابراین این استراتژی‌ها فقط با در نظر گرفتن نسبت ریسک به ریوارد کمتر که معمولاً زیر 1 است، سودآور خواهند بود.
اهمیتی ندارد از چه نوع استراتژی استفاده می‌کنید؛ البته درصورتی که از طریق بک تستینگ و تجربه معاملاتی، میزان صحیح بودن عملکرد خود را به دست آوردید و می‌توانید بر اساس آن نسبت ریسک به ریوارد خود را تعیین کنید.
سخن پایانی:
در این مقاله به معرفی نسبت سود به زیان و نحوه محاسبه آن پرداختیم. همان‌طور که اشاره شد نسبت ریسک به ریوارد در موفقیت یک معامله تأثیر زیادی دارد و میزان ریسک‌پذیری شما را نیز به عنوان یک معامله‌گر مشخص می‌کند. هر معامله‌گر از نسبت ریسک به ریوارد مشخصی استفاده می‌کند و بسته به نوع استراتژي، میزان ریسک‌پذیری و نوع تحلیل هر فرد متغیر خواهد بود. برای اینکه بتوانید بهترین نسبت ریسک به ریوارد را تعیین کنید، باید تجربه کافی در معاملات داشته باشید، اندازه پوزیشن‌های معاملاتی خود را بدانید و با اصول اولیه مدیریت سرمایه آشنا باشید. به طور کلی نمی‌توان بهترین نسبت ریسک به ریوارد را مشخص کرد؛ اما رایج‌ترین آن‌ها نسبت 1؛0 است که در بیشتر مواقع موفق عمل می‌کند.