معامله نفت در بازار سهام

نفت خام منبع اصلی انرژی در جهان است که یکی از پرمعامله‌ترین کالاها در بازار شناخته می‌شود. در این مقاله  منشا و تاریخچه نفت خام، معامله نفت خام در بازار سهام، عوامل کلیدی موثر بر قیمت آن و دلایل اصلی برای معامله این کالا می‌پردازیم.

نفت خام چیست و چه کاربردی دارد؟

نفت خام، یک سوخت فسیلی طبیعی و در حال حاضر منبع اولیه انرژی در جهان می‌باشد. این ماده از مواد آلی تشکیل شده‌است و می‌تواند بصورت سوخت‌هایی مانند بنزین، گازوئیل و روان کننده‌ها مورد استفاده قرار گیرد که هر کدام کاربردهای صنعتی مختلفی دارد.

این کالا معمولاً از طریق حفاری از مخازن زیرزمینی استخراج می‌شود و آمریکا، روسیه و عربستان سعودی بیشترین حجم نفت خام را تا سال ۲۰۱۹ تولید کرده‌اند.

نفت خام برنت و وست تگزاس اینترمیدیت

ترکیبات مختلفی برای نفت خام وجود دارد، اما دو نوع از آن‌ها، یعنی نفت وست تگزاس اینترمدیت (WTI) و نفت خام برنت بریتانیا بعنوان معیار قیمت‌های جهانی استفاده می‌شوند. تفاوت بین این دو نوع نفت شامل ترکیبات، محل استخراج و قیمت‌ می‌باشد.

بازیگران بازار نفت خام

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در سال 1960 تاسیس شد که با هدف کاهش رقابت و حفظ قیمت نفت در سطوح سودآور، سهمیه‌های تولید را برای اعضای خود تعیین می‌کند. به‌طور کلی، اوپک تحت رهبری کویت، قطر، عربستان سعودی (که تنگه هرمز را کنترل می‌کند) و امارات متحده عربی می‌باشد. اگرچه اوپک درصد زیادی از عرضه نفت تحت کنترل دارد، ایالات متحده از سال 2019 بزرگترین تولیدکننده نفت جهان می‌باشد.

موسساتی که نفت را به بازار جهانی عرضه می‌کنند از شرکت‌های نفتی بین المللی یا IOC‌ها مانند ExxonMobil، BP و Royal Dutch Shell تشکیل شده‌اند که متعلق به سرمایه‌گذارانی هستند که به دنبال افزایش سود سهامداران از طریق منافع خصوصی می‌باشند. با این حال، شرکت‌های ملی نفت (NOC) مانند آرامکو عربستان سعودی و گازپروم، به طور کامل یا بخش زیادی از آن‌ها دولتی می‌باشند.

تاریخچه نفت خام

از زمانی که عرضه جهانی نفت توسط اوپک کنترل می‌شود و تقاضا توسط ایالات متحده آمریکا هدایت می‌گردد، نفت دستخوش تغییرات زیادی شده است. با توجه به درخواست اوپک و افزایش سریع تقاضای کشورهای آسیایی، قیمت از 25 دلار برای هر بشکه نفت برنت و 27 دلار برای WTI در مارس 2001 به 140 دلار برای هر دو نوع تا ژوئن 2008 رسید که نشان دهنده حباب قیمتی در بازار نفت بود.

در دهه گذشته بدلیل پیشرفت‌های فناوری، تولید نفت شیل آمریکا افزایش پیدا کرد و منجر به انتقال قدرت از اوپک به ایالات متحده گردید. با این حال، قیمت‌ نفت از 112 دلار برای برنت و 105 دلار برای WTI در ژوئن 2014 به کمتر از 36 دلار برای هر دو تا ژانویه 2016 رسید. در این زمان، اوپک با همکاری چندین کشور – از جمله روسیه – برای اجرای «سهمیه‌های تولید» که برای تثبیت قیمت‌ها طراحی شده بود، به کاهش قیمت نفت واکنش نشان داد و قیمت هر بشکه را تا آوریل 2018 به بالای 70 دلار برای برنت و 65 دلار برای WTI رساند.

نمودار زیر برخی از نقاط کلیدی قیمت نفت خام آمریکا در قرن اخیر و دلایل نوسانات آن را نشان می‌دهد.

قیمت نفت WTI (از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹)

چه عواملی بر قیمت نفت خام تأثیر می گذارند؟

قیمت نفت خام بیشتر تحت تأثیر عرضه و تقاضا قرار  دارد که وابسته به خروج خطوط تولید، کاهش تولید اوپک، فصل و تغییر الگوی مصرف می‌باشد.

دلار و قیمت نفت

دلار آمریکا و نفت از لحاظ تاریخی رابطه معکوس داشته‌اند. این بدان معناست که با کاهش ارزش دلار آمریکا، قیمت نفت خام افزایش می‌یابد. از آنجایی که ایالات متحده برای دوره های طولانی وارد کننده خالص نفت بوده‌است، افزایش قیمت نفت به این معنی است که کسری تراز تجاری ایالات متحده افزایش یافته است و دلارهای بیشتری برای خرید نفت مورد نیاز است. با این حال، برخی معتقدند که در دوران مدرن این رابطه تاریخی قابل اعتماد نیست.

در همین راستا، ارتباط قابل پیش‌بینی‌تری بین دلار کانادا و قیمت نفت وجود دارد. به عنوان مثال، از سال 2019، کانادا حدود سه میلیون بشکه در روز نفت و فرآورده‌های نفتی به ایالات متحده صادر می‌کند، که بیانگر تقاضای زیاد برای دلار کانادا می‌باشد. در صورتی که تقاضای ایالات متحده افزایش یابد، نفت بیشتری مورد نیاز است، که اغلب به معنای افزایش قیمت نفت است که کاهش نسبت دلار آمریکا/دلار کانادا را در پی دارد. در مقابل، اگر تقاضای ایالات متحده کاهش یابد، قیمت نفت نیز ممکن است کاهش یابد، و این به معنی کاهش تقاضا برای دلار کانادا و افزایش نسبت دلار آمریکا/دلار کانادا می‌باشد.

دلایل معامله نفت خام

به طور کلی، بازار نفت بازاری پویا، پرنوسان و با نقدینگی بالا است که بعنوان پرمعامله‌ترین کالا در جهان شناخته می‌شود. در اینجا بخش برخی از مزایای معامله این کالا اشاره می‌شود.

1. ماهیت پرنوسان معاملات نفت و واکنش آن به آخرین اخبار سبب شده است تا نفت مورد توجه نوسان‌گیران و معالمه‌گران روزانه قرار بگیرد. اگرچه این سبک از معامله ریسک زیادی را طلب می‌کند، اما برخی از معامله‌گران، بازار نفت را بعنوان یک فرصت بسیار ناب می‌شناسند.
2. معاملات در بازار نفت خام با نقدینگی بسیار زیاد در حجم بسیار بالا انجام می‌گیرد. این بدان معناست که با هزینه‌های معاملاتی کمی می‌توان به یک معامله ورود کرد ویا از آن خارج شد.
3. نفت را می‌توان بعنوان بخشی از یک استراتژی هج برای کاهش ریسک نوسانات استفاده نمود.
4. معاملات نفت می‌تواند بخشی از سبد کالاها، سهام و اوراق قرضه باشد.

استراتژی‌ها و نکات معامله نفت خام

• نفت خام یکی از نقدشونده‌ترین کالاها در جهان است که بیانگر حجم بالای معامله و نمودارهای قابل تحلیل برای این کالای استراتژیک می‌باشد.
• معامله‌گران نفت خام باید بدانند که چگونه عرضه و تقاضا بر قیمت نفت خام اثر می‌گذارد.
• استفاده از هر دو تحلیل فاندامنتال و تکنیکال به معامله‌گران نفت اجازه می‌دهد تا نسبت به سایر معامله‌گران برتری داشته باشند و معاملات موفق‌تری را تجربه کنند.
• معامله‌گران برای استمرار و کارایی بیشتر در معاملات باید همواره از مدیریت ریسک در استراتژی‌های خود استفاده نمایند.

معامله نفت خام چرا و چگونه انجام می‌شود؟

نفت خام منبع انرژی اولیه اقتصاد جهان است که این ویژگی آن را به کالایی بسیار محبوب برای معامله تبدیل کرده است. در حقیقت نفت خام یک سوخت فسیلی طبیعی است که می‌تواند به محصولات مختلفی مانند بنزین، گازوئیل، روان کننده‌ها، موم و سایر مواد پتروشیمی تبدیل گردد. بدلیل تقاضای بالا نفت در جهان، حجم معامله در بازار نفت بسیار زیاد است که سبب افزایش نقدشوندگی آن می‌شود. بنابراین، معاملات نفتی دارای اسپردهای کم، الگوهای تکرارپذیر و نوسانات بالا می‌باشند.

نفت خام برنت معیار جهانی نفت است و تقریباً دو سوم قراردادهای نفتی معامله شده را نفت برنت تشکیل می‌دهد. نفت WTI، نفت معیار آمریکا است که کمی شیرین‌تر و سبک‌تر از برنت می‌باشد.

عوامل موثر بر عرضه‌ی نفت خام

مشابه بسیاری از کالاها، عرضه و تقاضا دلیل اصلی تغییرات قیمت نفت خام در بازار شناخته می‌شود. انتشار یک گزارش اقتصادی مانند یک رویداد خبری یا بیانیه مطبوعاتی ویا تنش در خاورمیانه نمونه‌هایی از عوامل تاثیرگذار بر عرضه و تقاضا نفت هستند که می‌توانند نوسانات شدیدی را در بازار ایجاد کنند.

• قطع یا تعمیرات در پالایشگاه‌های کلیدی در سراسر جهان، چه خط لوله Forties در دریای شمال باشد و چه پالایشگاه پورت آرتور در تگزاس ، می‌تواند بر عرضه نفت اثر بگذارد. همچنین، جنگ در خاورمیانه نیز منجر به نگرانی در مورد عرضه می‌گردد. به عنوان مثال، زمانی که جنگ داخلی لیبی در سال 2011 آغاز شد، قیمت‌ها در عرض چند ماه 25 درصد افزایش یافت.
• کاهش یا افزایش تولید اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) منجر به تغییرات در قیمت نفت می‌شود. به عنوان مثال، در سال 2016 زمانی که تصمیم کاهش عرضه جهانی نفت به میزان 1.9 درصد توسط اوپک اعلام گردید (نمودار زیر را ببینید)، قیمت نفت از 44 دلار در هر بشکه به 80 دلار در هر بشکه افزایش یافت.
• تامین کنندگان نفت: پس از درک اهمیت اوپک در بازار نفت، اطلاع از برترین تامین‌کنندگان نفت جهانی نیز می‌تواند اطلاعات خوبی را در اختیار شما قرار دهد. این اطلاعات در وبسایت EIA موجود می‌باشد.

واکنش قیمت نفت خام WTI و برنت به کاهش عرضه اوپک:

عوامل موثر بر تقاضای نفت خام

• فصول سال: تابستان‌های گرم می‌تواند منجر به افزایش فعالیت و مصرف بیشتر نفت خام شود. همچنین، زمستان‌های سرد نیز سبب می‌شود تا مردم برای گرم کردن خانه‌های خود فرآورده‌های نفتی بیشتری مصرف کنند.
• مصرف‌کنندگان نفت: اگرچه بزرگترین مصرف‌کنندگان نفت معمولاً کشورهای توسعه یافته‌ای مانند ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی می‌باشند، با این حال، در سال‌های اخیر افزایش مصرف نفت در کشورهای آسیایی، یعنی چین و ژاپن، افزایش یافته است. به همین دلیل، باید به سطح تقاضا از سوی این کشورها در کنار عملکرد اقتصادی آن‌ها توجه داشت. در همین راستا، هرگونه کاهش مصرف از سوی این کشورها می‌تواند بر قیمت نفت تأثیر بگذارد و تقاضای نفت کاهش یابد.
• همبستگی با رشد جهانی: نمودار زیر همبستگی تقریبا مثبت قیمت نفت خام و رشد جهانی را نشان می‌دهد. از آنجا که دو اقتصاد بزرگ جهان یعنی چین و ایالات متحده آمریکا شاخص نسبتا خوبی از رشد جهانی هستند، این نمودار شاخص‌های اصلی سهام این دو کشور را نشان می‌دهد که مطابق با قیمت نفت خام حرکت می‌کنند. وقتی شاخص‌های سهام کاهش می‌یابد، قیمت نفت خام تمایل به کاهش دارد و بالعکس.
• منابع انرژی جایگزین: اگرچه سوخت های فسیلی مانند نفت و گاز همچنان قدرت بیشتری نسبت منابع انرژی پاک و تجدیدپذیر دارند، اما فشارهای زیادی در مقیاس جهانی برای حرکت به سوی منابع تجدیدپذیر وجود دارد که قطعاً در آینده بر قیمت نفت خام تأثیر خواهد گذاشت. به‌همین دلیل، این امر یک عامل کلیدی در استراتژی معامله نفت خام محسوب می‌شود.

همبستگی مثبت WTI و نفت برنت با نمودار FTSE China A50 و S&P 500:

بسیاری بر این عقیده هستند که تأثیر عوامل جانبی بر ارزش‌گذاری سنتی نفت خام باعث بی‌ثباتی بازار می‌شود. به بیان ساده، تصور می‌شود که معاملات آتی نفت نسبت‌های بالاتری از نویز را منعکس می‌کنند که با داده‌های فاندامنتال در آن زمان تناقض دارد. این موضوع در جامعه سرمایه‌گذاران بسیار بحث‌انگیز است و برخی با منطق بالا مخالف هستند. با این حال، نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که معامله‌گران بزرگ در حال تبدیل شدن به عامل تاثیرگذار بسیار مهم در بازار هستند.

نحوه معامله نفت: نکات و استراتژی‌های برتر

معامله گران خبره نفت معمولاً یک استراتژی را دنبال می‌کنند. آن‌ها در ابتدا عوامل فاندامنتال موثر بر قیمت نفت را شناسایی می‌کنند و سپس به سراغ انتخاب استراتژی معاملاتی متناسب با سبک معاملاتی خود می‌روند. اگرچه استراتژی‌های معاملاتی با یکدیگر متفاوت هستند، با این حال، مدیریت ریسک مانند استفاده موثر از اهرم و اجتناب از اشتباهات معاملاتی رایج از اهمیت بالایی برای معامله مستمر برخوردار است.

یک استراتژی جامع معامله نفت خام می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. تحلیل بنیادی
2. تحلیل تکنیکال
3. مدیریت ریسک

هنگامی که یک معامله‌گر عوامل فاندامنتال عرضه و تقاضا نفت را بشناسد، می‌تواند با استفاده از تحلیل تکنیکال به دنبال ورود به بازار باشد. سپس، هنگامی که سیگنال خرید یا فروش با استفاده از تحلیل تکنیکال شناسایی شد، معامله‌گر می‌تواند تکنیک‌های مدیریت ریسک مناسب را پیاده‌سازی کند. مراحل ذکر شده به صورت مرحله به مرحله در مثال زیر ارائه شده است.

1. تحلیل فاندامنتال

در 30 نوامبر 2017، اوپک و روسیه توافق کردند که کاهش تولید نفت را تمدید کنند که منجر به کاهش عرضه گردید. تئوری اساسی عرضه و تقاضا نشان می‌دهد که کاهش عرضه باید با افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت همراه باشد. این نتیجه‌گیری یک تحلیل بنیادی است که یک معامله گر باید در استراتژی خود بگنجاند تا سیگنال‌های خرید بالقوه در بازار را شناسایی کند.

نمودار روزانه WTI نشان دهنده کاهش عرضه است:

2. تحلیل تکنیکال

مرحله بعدی تجزیه و تحلیل نمودار با استفاده از تحلیل تکنیکال است. شاخص‌های تکنیکال و الگوهای قیمتی مختلفی وجود دارد که یک معامله‌گر می‌تواند برای جستجوی سیگنال‌های بالقوه برای ورود به بازار استفاده کند. در این راستا نیازی به استفاده از شاخص‌های تکنیکال زیادی نمی‌باشد و فقط لازم است یکی از آن‌ها را که به خوبی می‌شناسید را استفاده کنید. یک راه رایج و در عین حال بسیار مؤثر برای شروع تجزیه و تحلیل هر نمودار، شناسایی روند کلی بازار است. در این مثال، از یک روش پرایس اکشن ساده سطوح بالارونده و پایین‌رونده استفاده می‌شود که حاکی از روند صعودی است. نتیجه تحلیل تکنیکال با تحلیل فاندامنتال ارائه شده در بخش قبل منطبق است که بیانگر صعودی بودن قیمت می‌باشد.

نمودار روزانه WTI که روند صعودی را نشان می دهد:

هنگامی که روند صعودی تایید شد، گام بعدی در استراتژی معاملاتی شناسایی نقاط ورودی احتمالی خواهد بود. برای این کار می‌توان از ابزارها و تکنیک‌های متعددی برای تعیین مکان‌های ورودی استفاده کرد، اما در این مثال از نشانگر شاخص CCI استفاده می‌شود که مدت کوتاهی پس از اعلام کاهش عرضه، به منطقه فروش بیش از حد وارد می‌شود. سیگنال فروش بیش از حد در CCI از افزایش بیشتر قیمت و امکان ورود برای پوزیشن خرید حمایت می‌کند.

نمودار روزانه WTI بهمراه شاخص CCI:

3. مدیریت ریسک

گام نهایی در هر استراتژی، به کارگیری مدیریت ریسک صحیح در هر معامله است. در DailyFX ما از نسبت ریسک به سود یک به دو استفاده می‌کنیم که اساساً به این معنی است که در یک پوزیشن حد سود باید تقریباً دو برابر بیشتر از حد ضرر باشد. برای مدیریت ریسک، معامله‌گر می‌تواند حد سود را بالاتر از بالاترین قیمت اخیر و حد ضرر را نیز پایین‌ترین قیمت اخیر تعیین کند.

در این مثال، پایین قیمت اخیر (49.30 دلار) به عنوان حد ضرر شناسایی شده است که تقریباً 8 دلار با قیمت ورودی (57.20 دلار) فاصله دارد. از آنجا که هیچ بالاترین قیمتی وجود ندارد می‌توان حد سود را بر اساس نسبت ذکر شده تعیین نمود. با در نظر گرفتن فاصله تقریباً 8 دلاری از نقطه ورود، مقاومت اولیه یا حد سود می‌تواند سطح 73 دلار تعیین شود.

نمودار روزانه WTI با نسبت ریسک به سود یک به دو:

این معامله یک نسبت ریسک به سود مثبت را نشان می‌دهد. ما میلیون‌ها معامله زنده را در بازارهای مختلف مورد تحقیق قرار دادیم و متوجه شدیم که نسبت ریسک به سود مثبت، عنصری کلیدی برای معامله مستمر در بازار است. علاوه بر این، در DailyFX، توصیه می‌کنیم کمتر از 5 درصد سرمایه را در تمام معاملات خود ریسک کنید.

نکات پیشرفته برای معامله نفت

معامله‌گران حرفه‌ای می‌توانند اطلاعات بیشتری را در هنگام بررسی معاملات خود در نظر بگیرند. معامله‌گران گاهی اوقات منحنی بازار آتی را برای پیش‌بینی تقاضای آتی دنبال می‌کنند. همچنین، نحوه پوزیشن‌گیری معامله‌گران CFTC  نیز برای درک پویایی بازار فعلی توسط معامله‌گران استفاده می‌گردد زیرا از این طریق می‌توانند از قراردادهای اختیار معامله برای پیش‌بینی حرکات پرنوسان ویا برای محافظت از پوزیشن‌های فعلی خود استفاده نمایند.

منحنی آتی: شکل منحنی قراردادهای آتی برای هج‌فاندرها و معامله‌گران بزرگ مهم است. به این ترتیب، زمانی که سرمایه‌گذاران منحنی را تجزیه و تحلیل می‌کنند، به دنبال دو چیز می‌گردند که عبارتند از:

1. پیشی گرفتن (Contango): این وضعیتی است که در آن قیمت آتی یک کالا بالاتر از قیمت لحظه‌ای آن است، زیرا سرمایه‌گذاران مایلند در مقطعی در آینده بیشتر از قیمت واقعی مورد انتظار برای یک کالا بپردازند. این معمولاً یک ساختار نزولی را نشان می‌دهد.
2. عقب افتادن (Backwardation): این وضعیت زمانی است که قیمت لحظه‌ای بالاتر از قیمت آتی یک کالا باشد که معمولاً یک ساختار صعودی را نشان می دهد.

CFTC / پوزیشن‌گیری معامله‌گران بزرگ:

گزارش کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) در هنگام معامله قراردادهای آتی نفت خام بسیار بااهمیت است زیرا اطلاعات مربوط به پویایی بازار از این طریق در اختیار معامله‌گران قرار می‌گیرد. بنابراین، تحلیل آن می‌تواند راه خوبی برای درک حرکات آینده قیمت نفت باشد. تغییرات بر روی پوزیشن‌های سرمایه‌های مدیریت شده CFTC معمولاً قبل از حرکت قیمت لحظه‌ای آن صورت می‌گیرد.

معامله از طریق معاملات آتی و اختیار معامله

در خرید آتی و اختیار معامله، یک معامله گر باید از طریق یک صرافی مناسب برای معامله نفتی اقدام نماید. اکثر صرافی‌ها دارای معیارهایی برای اینکه چه کسی مجاز به معامله در آن‌ها است، می‌باشند. بنابراین، بیشتر معاملات آتی توسط متخصصان انجام می‌شود.

سرمایه‌گذاری نفت خام

یک معامله‌گر می‌تواند به جای معامله در بازار بر روی سهام شرکت‌های نفتی ویا صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر انرژی (ETF) سرمایه‌گذاری نمایند زیرا قیمت سهام شرکت‌های نفتی و ETF‌ها به شدت تحت تاثیر قیمت نفت می‌باشد.

ETFهای عمده نفت/انرژی:

• Energy Select Sector SPDR (XLE)
• Vanguard Energy ETF (VDE)
• United States Energy Fund (USO)

گزارش‌هایی که هر معامله‌گر بازار نفت باید دنبال کند

به‌روزرسانی‌های هفتگی در مورد میزان ذخایر نفت خام در ایالات متحده، داده‌های بسیار مهمی را در اختیار معامله‌گران نفت قرار می‌دهد و معمولا در زمان انتشار این گزارش نوسان زیادی در بازار نفت ایجاد می‌شود. این گزارشات، اطلاعات خوبی درباره تقاضای نفت در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. به عنوان مثال، اگر ذخایر هفتگی افزایش یابد، بدان معناست که تقاضا برای نفت در حال کاهش است، در حالی که کاهش موجودی نشان می‌دهد که تقاضا برای نفت از عرضه پیشی گرفته است. در این زمینه دو گزارش منتشر می‌شود که عبارتند از:

1. 1. موسسه نفت آمریکا (API): این گزارش به صورت هفتگی منتشر می‌شود و مهمترین فرآورده‌های نفتی شامل نفت خام را که بیش از 80 درصد از کل تولید پالایشگاه‌ها را تشکیل می دهند را نشان می‌دهد. این گزارش معمولاً در روز سه شنبه هر هفته منتشر می‌شود.
2. وزارت انرژی (DoE/EIA): این گزارش مشابه گزارش API است که توسط وزارت انرژی آمریکا منتشر می‌گردد و اطلاعاتی در مورد عرضه نفت و سطح موجودی نفت خام و محصولات پالایش شده ارائه می‌دهد. این گزارش در روز چهارشنبه هر هفته منتشر می‌گردد.

استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای معامله نفت خام

در طول سال‌ها، رسانه‌های اجتماعی به یک پلتفرم مفید برای به اشتراک گذاشتن ایده‌ها، انتقال اطلاعات و دریافت اخبار فوری تبدیل شده‌اند. در این زمینه نیز هشتگ #OOTT که مخفف “سازمان معامله‌گران نفت” می‌باشد در توییتر مورد استفاده قرار می‌گیرد که معامله‌گران و رهبران صنعت نفت، اخبار فوری و گزارش‌های کلیدی مربوط به بازار نفت را از آن طریق ارائه می‌دهند.