کلمه «دفاعی» دقیقاً برای اکثر افرادی که به دنبال سهامی برای سرمایه‌گذاری هستند جذاب نیست، اما در نظر گرفتن سهام دفاعی در هنگام بی نوسانات بازار سهام و مهم‌تر از آن، سقوط بازار بسیار مهم است. بزرگ‌ترین جذابیت این سهام این است که در طول نوسانات مالی از سرمایه‌ی سرمایه‌گذاران محافظت می‌کنند.
با این حال، سهام دفاعی فقط در دوران رکود مفید نیستند. این سهام همچنین می‌توانند برای معامله‌کنندگانی که تحمل ریسک پایین‌تری دارند (یعنی به دنبال نوسانات کمتر در سرمایه‌گذاری‌های خود هستند) و صرفاً می‌خواهند سرمایه‌ی خود را حفظ کنند، جذاب باشند. در این مقاله مفهوم سهام دفاعی و دلایل مفید بودن آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
سهام دفاعی چیست؟
سهام دفاعی یا «سهام غیر چرخه‌ای» یا «سهام امن» شامل شرکت‌هایی است که بدون در نظر گرفتن وضعیت کلی اقتصاد، تفاوت کمی در بازگشت سرمایه و پرداخت سود سهام دارند. بنابراین، سهام دفاعی سود ثابت و پایدار را در شرایط مختلف بازار فراهم می‌کند. به طور کلی، این موضوع به این دلیل است که سهام تدافعی کالاها یا خدماتی را تولید می‌کند که ضروری تلقی می‌شوند، به این معنی که تقاضا برای این کالاها یا خدمات نسبتاً ثابت باقی می‌ماند.
توجه به این نکته ضروری است که نگهداری سهام دفاعی هیچ تضمینی در برابر بازده منفی ندارد. با این حال، سهام تدافعی از لحاظ تاریخی بهتر از سهام دوره‌ای از رکود اقتصادی عبور کرده‌اند.
دفاعی‌ترین سهام کدم‌اند؟
نمونه‌های سهام دفاعی را می‌توان در بخش‌های اصلی ابزار، مراقبت‌های بهداشتی و مصرف‌کننده یافت که عمدتاً ویژگی‌های زیر را دارند:
- ترازنامه قوی – شرکت‌هایی که نسبت بدهی به دارایی پایینی دارند در شرایط سخت بهتر می‌توانند از پس بدهی‌های خود بر بیایند.
- بتای کم – «بتای» یک سهم، همبستگی سهام را نسبت به بازار گسترده‌تر اندازه‌گیری می‌کند. بتای نزدیک به 1 به این معنی است که سهام عملکرد مشابهی با بازار سهام گسترده‌تر دارد و بتای پایین (نزدیک به 0) به معنای ارتباط کمتر است. سهام تدافعی دارای مقادیر بتای نزدیک به صفر یا منفی هستند.
- نسبت P/E – نسبت قیمت به درآمد یا نسبت P/E، فرمول معروفی است که برای ارزش‌گذاری سهام به کار می‌رود. نسبت P/E همچنین می‌تواند به شناسایی سهام دفاعی کمک کند زیرا این سهام معمولاً نسبت قیمت/درآمد پایینی دارند. سهام با نسبت P/E پایین‌تر اغلب نشان‌دهنده سهام دفاعی هستند، زیرا سرمایه‌گذاران مجبور نیستند برای داشتن سهامی با پتانسیل رشد سود زیاد، هزینه‌ی اضافی بپردازند. در عوض، این نسبت در این سهام پایین است زیرا میزان رشد سود ثابت یا نزدیک به صفر است که قیمت پایین‌تر را نسبت به سود توجیه می‌کند.
نمونه‌های سهام دفاعی
بازار بورس بر روی اقتصاد تأثیرگذار است و بیشترین تأثیر را رکود یا سقوط شدید بازار در پی دارند. سقوط بازار مانند بحران مالی جهانی در سال‌های 2008/2009 منجر به تعدیل نیروها، انحلال اجباری شرکت‌های بزرگ و کمک‌های مالی دولتی برای بخش‌هایی می‌شود که در صورت شکست، تهدیدی سیستماتیک هستند.
در زمان‌های آشفتگی اقتصادی، سرمایه‌گذاران تلاش می‌کنند خود را از دارایی‌هایی که ارزششان کاهش می‌یابد محافظت کنند و برخی از دارایی‌هایی که در این مواقع بدترین عملکرد را دارند، سهام دوره‌ای هستند – سهامی که به شدت با زیربنای اقتصاد مرتبط هستند. با این حال، سهام تدافعی اغلب در طول سقوط بازار با کیفیت‌های غیر چرخه‌ای مطلوب خود از کل بازار سهام بهتر عمل کرده‌اند.
یک روش مؤثر برای نشان دادن تمایل سهام تدافعی به عملکرد بهتر در زمان‌های آشفتگی، مقایسه عملکرد سهام تدافعی با عملکرد گسترده‌تر بازار سهام آن در بازه زمانی مشابه است. در ایالات‌متحده، ترجیحاً باید عملکرد نسبی را در مقایسه با یکی از شاخص‌های اصلی، میانگین صنعتی داوجونز، S&P 500 یا NASDAQ 100 مشاهده کنید. در زیر نموداری از S&P 500 در طول بحران مالی 2008/09 آمده است. واضح است که بازار سهام ایالات‌متحده، به طور کلی، کاهش شدیدی را تجربه کرد. S&P 500، به دلیل اجزای آن، وزن زیادی در سهام دوره‌ای دارد که در این مدت به شدت متضرر و باعث کاهش شاخص بورس شد.
برعکس، Gilead Sciences، یک شرکت داروسازی زیستی، توانست بحران مالی را تحمل کند و در سطوح مشابهی که در آن وارد بحران شد، بیرون بیاید. ٫ به طور شهودی، این امر منطقی است: مصرف‌کنندگان صرف نظر از وضعیت اقتصادی، همواره نیازمند مراقبت‌های بهداشتی و درمان دارویی هستند. برای این منظور، سهام بیودارویی و مراقبت‌های بهداشتی معمولاً سهام دفاعی هستند زیرا ماهیت آن‌ها ضد چرخه است.
توجه به این نکته ضروری است که ارزش سهام دفاعی در طول رکود اقتصادی لزوماً افزایش نمی‌یابد. این سهام ممکن است افزایش یابند، ارزش خود را حفظ کنند یا حتی کاهش یابند، با این حال، سهام تدافعی همواره در این شرایط مطلوب هستند زیرا در طول سقوط، عملکرد بهتری نسبت به بازار سهام گسترده‌تر دارند.
سایر دارایی‌های دفاعی
خوشبختانه دارایی‌های تدافعی به بازار سهام محدود نمی‌شود، بلکه به بازارهای دیگر مانند بازار فارکس، بازار کالا و بازار اوراق قرضه نیز گسترش می‌یابد.
ارزهای امن:
دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن و فرانک سوئیس اغلب به عنوان ارزهای امن در نظر گرفته می‌شوند، زیرا در طول سقوط بازار با سهام همبستگی منفی دارند. به طور کلی، این ارزهای دفاعی دارای مازاد حساب جاری، سیستم‌های مالی قوی، بدهی نسبتاً پایین دولت به تولید ناخالص ملی، رشد اقتصادی پایدار و نقدینگی هستند. توجه به این نکته ضروری است که ارزهای امن لزوماً همه این ویژگی‌ها را ندارند، اما مطمئناً شامل بسیاری از آن‌ها می‌شوند.
کالاهای دفاعی: طلا به طور جهانی به عنوان یک فلز امن شناخته می‌شود زیرا همیشه تقاضا برای فلز (برای جواهرات و برخی مصارف صنعتی) وجود خواهد داشت و عرضه آن به طور طبیعی محدود به مقدار طلایی است که می‌توان در تمام زمین استخراج کرد. این دارایی با ارزها تفاوت دارد زیرا بانک‌های مرکزی می‌توانند عرضه پول را از طریق سیاست‌های پولی افزایش دهند که خطر کاهش ارزش پول از طریق تورم را به دنبال دارد. البته، در مورد جایگاه ویژه طلا در امور پولی در طول تاریخ اقتصادی بشر، نیازی به گفتن نیست.
اوراق قرضه دولتی آمریکا:
هنگامی که سهام سقوط می‌کند، معامله گران و سرمایه‌گذاران اغلب اوراق قرضه دولتی ایالات‌متحده را در تلاش برای انتقال وجوه از یک دارایی پرخطر به دارایی با ثبات‌تر خریداری می‌کنند. اوراق قرضه دولتی معمولاً ابزارهای سرمایه‌گذاری کم بازدهی هستند که توسط دولت ایالات‌متحده حمایت می‌شوند و به دلیل قدرت اقتصادی و ثبات دولت ایالات‌متحده، جزو امن‌ترین اوراق قرضه در جهان محسوب می‌شوند.
سؤالات متداول
آیا سهام تدافعی فقط در دوران رکود سودمند است؟
در حالی که سهام تدافعی از لحاظ تاریخی در رکود از سهام دوره‌ای بهتر عمل کرده‌اند، اما در زمان صعود بازار نیز ارزش بالایی دارند. سهام دفاعی نسبتاً ارزان هستند و به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا زمانی که سهام دوره‌ای در حال پیشرفت هستند، آن‌ها را با قیمت‌های عالی خریداری کنند. علاوه بر این، سهام تدافعی می‌تواند مزایای مهمی را در تنوع بخشیدن به سبد سهام، حتی در دوران رونق اقتصادی، ارائه دهد.